Historia Patrona Szkoły

Decyzja o wyborze Henryka Sienkiewicza na Patrona Państwowego Gimnazjum Klasycznego we Wrześni zapadła w 1924 roku. Powodem wyboru pisarza były zapewne jego zasługi dla literatury polskiej oraz fakt, że występował w 1902 roku w obronie strajkujących dzieci wrzesińskich. Okazją był natomiast fakt sprowadzenia zwłok pisarza do Polski ze Szwajcarii, gdzie umarł w 1916 roku. Bliższe okoliczności decyzji o wyborze Patrona są dziś nieznane. Z pewnością były one wynikiem porozumienia dyrektora szkoły Alfreda Romanowicza, grona profesorskiego i „obywatelstwa wrzesińskiego” przy aprobacie Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego. Ostateczną decyzję o nadaniu szkole imienia wydało Ministerstwo Wyznań i Oświecenia Publicznego 30 grudnia 1924 roku, przychylając się do prośby wrześnian wystosowanej jeszcze 23 października, dwa dni przed sprowadzeniem doczesnych szczątków Henryka Sienkiewicza do Polski.
Kiedy 25 października 1924 roku trumna ze zwłokami Sienkiewicza przekraczała granice Polski, w gimnazjum wrzesińskim „młodzież przybrała skupioną kilkuminutową postawę stojącą celem oddania hołdu wieklkiemu pisarzowi”. Około południa tego dnia odbyła się w auli szkolnej uroczystość żałobna dla młodzieży, dnia następnego natomiast uroczysta akademia żałobna dla ogółu społeczeństwa Wrześni. Dwa lata później, w 1926 roku, kiedy wmurowano w południową ścianę budynku szkoły godło państwowe, umieszczono pod nim imię Patrona.
Patronem Szkoły pozostawał Sienkiewicz do 1939 roku, potem nastał czas okupacji hitlerowskiej, a w 1945 roku faktycznie nie powrócono w jej nazwie do imienia Patrona. Nieznane pozostają dokumenty o oficjalnym odebraniu Szkole imienia Henryka Sienkiewicza; po prostu przestała go używać.
Problem powrotu w nazwie szkoły imienia Henryka Sienkiewicza podjęła Rada Pedagogiczna wrzesińskiego liceum 21 stycznia 1953 roku. Inicjatorami przedsięwzięcia w postaci wniosku do władz oświatowych byli wtedy: były już dyrektor gimnazjum i liceum, ale jeszcze pracujący w Szkole Marcin Panna i prof. Józef Siemieniec. Sprawa ta w ciągu kolejnych lat nie znalazła echa i powrócono do niej na posiedzeniu Rady Pedagogicznej 27 lutego 1957 roku, a potem jeszcze raz w 1959 roku. Władze oświatowe pozostawały na te wnioski głuche, za to w 1962 roku same zaproponowały patrona Szkoły w osobie zmarłego krótko przedtem poety Władysława Broniewskiego. Była to chyba „propozycja nie do odrzucenia” skoro rada Pedagogiczna zgodziła się z „sugestiami”, a Mennica Panstwowa natychmiast wykonała nowe metalowe pieczęcie Szkoły – małą i dużą – już z imieniem „proponowanego” czy też „sugerowanego” nowego Patrona. A jednak Szkoła – co w świetle źródeł jest niewytłumaczalne – nigdy nie nosiła imienia Władysława Broniewskiego. Nie ma na to żadnego dowodu ani nawet śladu poza nieużywanymi pieczęciami, które znajdują się w zbiorach szkoły (co też jest rzeczą dziwną, bo pieczęcie takie należało zwracać Mennicy Państwowej).
Wieloletnie starania grona profesorskiego i zmarłego w ubiegłym roku dyrektora Henryka Nawrocika o przywrócenie Szkole imienia Henryka Sienkiewicza uwieńczone zostały sukcesem w 1967 roku. W tymże roku, „dnia 18 czerwca po raz pierwszy obchodzono Święto Patrona Szkoły, którym jest Henryk Sienkiewicz.” Podczas stosownej uroczystości dyrektor odczytał akt nadania Szkole imienia i dokonano uroczystego odsłonięcia ufundowanego popiersia pisarza. Przy tej okazju założona została też Księga Honorowa Patrona Szkoły, do której wpisuje się najlepszych i najbardziej zasłużonych uczniów.
Rok później 15 czerwca 1968 roku Szkoła otrzymała swój drugi sztandar z wypisanym imieniem Henryka Sienkiewicza. Imię Patrona umieszczone zostało też na trzecim sztandarze Szkoły z 1998 roku, a w roku 2005 umieszczono je pod przywróconym po zniszczeniu przez hitlerowców godle państwowym na południowej ścianie szkolnego gmachu.

prof. Marian Torzewski